Page 10 - PCCI Dergisi Eylül - Ekim Sayısı 2014
P. 10

Makale

                                                                                   Bahadır Uğur Altun

                                                                                          Yüksek Kimyager
                                                                                          Ar-Ge Merkezi
                                                                                          Kayalar Kimya San. ve Tic. A.Ş.

                                                                 Boya veVerniklerdeYangın Geciktirici Sistemler

                                                                 Ahşap kaplama amacıyla kullanılan malzemelerin ba-             polimer zincirlerinin küçük parçalara veya moleküllere
                                                                 şında boya ve vernikler gelmektedir. Her geçen gün             parçalanmasıyla ortam daha yanıcı hale gelir [1].
                                                                 gelişen teknoloji beraberinde yeni ihtiyaçlar doğur-
                                                                 maktadır. Boya ya da vernik formüllerinde kullanılan           Yanma için ısı, oksijen ve yakıtın bir araya gelmesi gerekir.
                                                                 kimyasalların pek çoğu yanıcı malzemelerdir ve ahşap           Alevlenmeyi geciktirici olarak kullanılan kimyasallar, yan-
                                                                 malzemelerle birleştirildiğinde tehlike çok daha yük-          mayı önleyen veya geciktiren maddelerdir. Yanma olayı-
                                                                 sektir. Ahşap malzemelerin, kullanılan boya ya da ver-         nın aşamalarından yanıcı maddenin ısınması, bozunması,
                                                                 nikle yangına karşı dirençli hale getirilmesi mümkündür.       tutuşması ve alevin büyümesi adımlarından birisinde etki
                                                                 Bununla ilgili dünya genelinde pek çok çalışma ve ticari       ederler ve yanma için gerekli olan ısı, oksijen ve yakıt fak-
                                                                 ürün bulunmaktadır.                                            törlerinden birisini veya birkaçını ortadan kaldırarak ya
                                                                                                                                da sınırlayarak yanmayı durdurur veya yavaşlatırlar.
                                                                 Yangına karşı koruyucu bu ürünler aynı zamanda çok
                                                                 riskli toksik ve zehirli olabilmektedir. İnsanlar yangından    Genelde alev geciktiricilerden iki görev istenir. Öncelikle
                                                                 korunurken, zehirli gaz çıkışı ise ölümlerine sebep            alev geciktirme etkisine sahip olmak ve daha sonra içine
                                                                 olmaktadır. Geliştirilen ahşap koruyucuların zehirli gaz       katıldığı ana malzemenin işlenme özelliklerine zarar ver-
                                                                 çıkışına sebep olmaları engellenmeli, özellikle halojen        memek/uygun olmak. Alev geciktirici ilavesi, ateşe karşı
   Boya, Yapı Kimyasalları, İzolasyon Dergisi / Eylül-Ekim 2014  içermeyen ürünlerin kullanılması yaygınlaştırılmalıdır.        oluşturulan direncin bir ölçüsüdür. Sonuçta, tüm organik
                                                                 Diğer yandan yangın geciktirici ahşap kaplamalar için          ve inorganik malzemeler yanar. Ancak alev geciktiricilerin
                                                                 uluslararası geçerlilikte test standartları bulunmaktadır.     önemi, katastrofik yanmayı geciktirmek veya yangın hasa-
                                                                 Ticari amaçla çıkarılan ürünlerin genellikle testlere          rını en aza indirmektir. Alevlenmeyi geciktiricilerin, poli-
                                                                 uygunlukları göz ardı edilmektedir.                            merin yanmasını belli süre engellemesi veya yavaşlatma-
                                                                                                                                sı ile yanma yerinden uzaklaşma zamanı artar, yanma ısısı
                                                                 Yangın kimi zaman doğal bir afettir ancak genellikle in-       önemli derecede azaltılır, %50 daha az malzemenin yan-
                                                                 san kaynaklı olarak oluşur. Yangın her yıl pek çok insa-       ması sağlanır, zehirli gaz çıkışında ciddi miktarda azalma
                                                                 nın ölümüne ya da yaralanmasına, maddi kayıplara ve            gerçekleşir.
                                                                 tarihi eser kayıplarına sebep olmaktadır. Özellikle yan-
                                                                 gın çıktıktan sonra kaçış süresinin oluşturulması ya da        Günümüzde çok farklı çeşitte kimyasal katkı kullanılarak
                                                                 arttırılması pek çok kaybın önlenmesinde hayati öneme          yangın geciktiricilik özelliği kazandırılabilir. Bunlar başlı-
                                                                 sahiptir.                                                      ca halojen içeren, halojen içermeyen ve inorganik katkılar
                                                                                                                                olarak sınıflandırılabilir. Halojen içerikli katkılar yandıkları
                                                                 Ev, işyeri veya sinema, tiyatro gibi yerlerde boya ya da       zaman sağlığa son derece zararlı gazlar bırakırlar ve bun-
                                                                 vernik uygulanmış sandalye, masa, kapı, mobilya türü           lar da insan sağlığı olumsuz yönde etkiler. Bu kimyasal-
                                                                 eşyalar yaygın kullanılır. Polimerik malzeme içeren kap-       ların bazıları Avrupa kimyasal tüzüğü REACH tarafından
                                                                 lamaların yanması sırasında ısı ile birlikte yanma ürünü       yasaklanmıştır. Yeni teknoloji katkılar, özellikle halojen
8                                                                zehirli ve zararlı gazlar ortaya çıkar. Ayrıca, ısı etkisiyle  içermeyen fosfat bazlı kimyasallardır. Bunların içinde ka-
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15